Vrijmetselarij is een club van mannen die hun leven willen verrijken tot nut van zichzelf en de samenleving. Vrijmetselarij is een methode van denken en doen met als doel een bewuster levend mens te worden. Er zijn ook soortgelijke verenigingen van mannen & vrouwen (link) en vrouwen (link).
Wat is het onderscheid tussen
vrijmetselarij en maatschappelijke stromingen?
Het onderscheid is de werkwijze en vooral de
daarbij horende ritualen en symbolen. De vrijmetselarij is een soort
leerschool om zelfstandig te zoeken naar waarheid, zonder opgelegde
dwang. De vrijmetselaar verwerpt dogmatische en totalitaire opvattingen.
Hij zoekt wat mensen samen brengt en neemt weg wat hen verdeelt.
Hoe staat de vrijmetselarij in het leven?
De vrijmetselarij gaat uit van het recht van ieder
mens een eigen religieuze, politieke of maatschappelijke overtuiging te
hebben. Als individu probeert de vrijmetselaar met toewijding te werken
aan het welzijn van de gemeenschap. Hij streeft ernaar zijn talenten ter
beschikking te stellen van zijn medemensen.
Waar komt
de vrijmetselarij vandaan en in welke tijd is ze ontstaan?
Al in de vroege middeleeuwen toonden de steenhouwers zich als een hecht
gezelschap. Een aparte plaats namen de kathedraalbouwers in. Een gilde
van vaklieden die overal in Europa werkten waar gebouwd werd.
Aanvankelijk in de z.g. Romaanse bouwstijl. Later, toen de kruisvaarders
uit Arabië terugkeerden met nieuwe inzichten en het decimale stelsel
meebrachten, ontstond de bouwtechniek met lichte, ranke vormen en hoge
vensters: de gotiek. De bouwers kwamen bijeen in de z.g. bouwhutten (lodges)
, waar niet alleen de techniek, maar ook de betekenis van de bouw waren
onderwerp van gesprek en er werd onderricht gegven. Het hakken en
bewerken van natuursteen speelde een grote rol bij het bouwen. Een veel
gebruikte steensoort in Engeland was de 'freestone' , een soort
kalksteen. Vaklieden, die deze steen bewerkten waren de freestonemasons
of freemasons. Hierin herkent U de Nederlandse naam vrijmetselaar en het
eveneens gebruikelijke maçon. Het waren ambachtslieden van allerlei
nationaliteit die bij de lodges werden opgeleid van leerling tot gezel
en sommigen van gezel tot meester.
Is in het kort uit te leggen wat
vrijmetselarij eigenlijk inhoudt?
Jazeker, maar wel met enige
uitleg over de achtergronden. De renaissance betekent het einde van de
kathedralenbouw. De gilden verdwijnen geleidelijk. Die in Schotland en
in Engeland houden het langst stand. De praktische, 'operationele
werkzaamheid wordt na de periode van de kathedralenbouw steeds meer
vervangen door een symbolische bouw. De diepere betekenis van het bouwen
bepaalt meer en meer het karakter van het onderricht. De lodges
verliezen hun ambachtelijke betekenis en worden plaatsen waar allerlei
zaken van het menselijk streven aan de orde komen. Voornamelijk in
Engeland behouden de gilden hun tradities en worden ook 'niet
bouwvakkers' toegelaten. Binnen de lodge (loge) wordt een veilige plaats
gevonden om over velerlei zaken vrijuit van gedachten te wisselen.
Hiermee is een van de belangrijkste grondslagen van de moderne
vrijmetselarij verklaard. Wij vrijmetselaren zoeken naar waarheid
omtrent de zin van het leven. Hierbij hechten wij de grootste betekenis
aan vrijheid en verdraagzaamheid. De persoonlijke verantwoordelijkheid
is essentieel en van daaruit wil de vrijmetselaar, ieder op zijn eigen
manier, een bijdrage leveren aan de verbetering van het leven en de
samenleving. Het geloof in de waarde van ieder mens inspireert
vrijmetselaren tot een voortdurend werken (bouwen) aan zichzelf, zodat
wij voor anderen en voor de wereld om ons heen iets kunnen betekenen.
Vrijmetselaren hechten kennelijk
veel waarde aan symboliek, waarom?
Uit de vorige antwoorden is
duidelijk geworden dat de vrijmetselarij haar oorsprong vindt in de
bouw. De middeleeuwse (religieuze) bouwkunst kenmerkte zich door het
gebruik van licht- en bouwsymboliek. Wij vrijmetselaren trachten deze
symboliek naar vermogen in ere te houden. Hiervoor is een aantal goede
redenen te geven:
- Symbolen spreken een eigen taal. Veel begrippen en denkbeelden zijn
moeilijk of nauwelijks te beschrijven of in woorden uit te drukken. Deze
kunnen wel door middel van een teken (symbool) worden duidelijk gemaakt.
-Symbolische handelingen grijpen veelal terug op oeroude tradities en op
tijdloze wijsheid. Wij vrijmetselaren gebruiken de gereedschappen en
geometrische vormen die verband houden met bouw- en lichtsymboliek. Elk
werktuig, elke vorm heeft een eigen betekenis en brengt ons tot een
beter begrip van de aard en de zin van het mens zijn.
-De diepste symboliek voert in de visie van de vrijmetselaren terug tot
het bewerken van een ruwe steen (symbool voor de mens zelf). Hij
probeert deze om te vormen tot een zuivere kubieke steen om daarmee een
bouwsteen te worden in een volmaakt bouwwerk. Symboliek is voor ons
vrijmetselaren geen onderwerp van een verering, noch een doel. Het is
een waardevol hulpmiddel tot begrip.
Vrijmetselarij is geen
godsdienst. Wel wordt bijvoorbeeld de bijbel gebruikt. Hoe zit dat
precies?
De Bijbel behoort tot een van de
heilige boeken, die onder andere in de vrijmetselarij als symbool van
wijsheid worden gebruikt om tot een bewustwordingsproces te komen. In
andere werelddelen maken vrijmetselaars gebruik van andere bronnen,
zoals bijvoorbeeld de Talmud of de Koran. Vrijmetselarij is dus geen
godsdienst, het niet wil zeggen dat vrijmetselaren antireligieus of
ongodsdienstig zouden kunnen zijn. Iedere vrijmetselaar geeft zijn eigen
invulling aan zijn eigen gedachten en gevoelens over religie en
godsdienst. Zo kan een vrijmetselaar in Nederland belijdend lid zijn van
welke kerk dan ook. Omdat vrijmetselarij geen godsdienst is worden geen
dogma's of andere bepaalde leerstelligheden gehanteerd. Iedere
vrijmetselaar is autonoom, zelf verantwoordelijk en daarom vrij in de
beoefening van die godsdienst, waarvan hij meent dat deze past bij zijn
persoon. Het is dan ook min of meer “not done” of over geloofskwesties
te praten binnen de Loge. Want hierdoor zou de harmonie in een loge in
gevaar kunnen komen.
Is de
vrijmetselarij een geheim genootschap?
Nee, de broederschap is niet geheim, wel besloten.
De door ons gebruikte teksten en betekenissen worden alleen aan leden
bekend gemaakt. In deze moderne tijd zijn de teksten te vinden op
internet. Maar als een niet ingewijde persoon deze leest ontgaat hem de
essentie van de tekst. Probeer maar iemand de smaak van een sinaasappel
uit te leggen als hij er nog nooit eentje heeft gezien.
Vrijmetselarij heeft iets
geheimzinnigs. Is dat zo, of lijkt dat maar zo?
Vrijmetselarij is voor veel mensen onbekend en komt
men er mee in aanraking dat heeft men de indruk dat het omgeven is met
een waas van geheimzinnigheid. Het zou kunnen komen door de symboliek en
de eeuwenoude ritualen waaraan wij vrijmetselaren zoveel waarde hechten
en waarmee wij werken. Ook het feit dat vrijmetselaren vroeger vele
malen zijn vervolgd en dat hun samenkomsten werden verboden, hiertoe
bijgedragen, dit vooral in landen waar dictators de macht hebben.
Eerlijk gezegd hebben vrijmetselaren zelf ook in de loop der eeuwen
nauwelijks enige bijdrage geleverd tot meer en betere bekendheid. Dat is
jammer, want de werkelijkheid is dat de vrijmetselaar beslist niet hoeft
te verbergen dat hij tot de Orde behoort. De levensovertuiging van de
vrijmetselaar is onder meer gebaseerd op de erkenning van de menselijke
waardigheid, gelijkwaardigheid en onderlinge verdraagzaamheid. Hieraan
is niets geheimzinnigs. Wel mag worden verondersteld dat de
vrijmetselaar zijn eigen geheimen bewaart.
Waarom ritualen en symbolen?
Vrijmetselaars ondergaan een inwijding en nemen
deel aan rituele bijeenkomsten van hun loge, waarbij zij de inwerking
van de gehanteerde symbolen ondergaan: ieder in de mate waarin hij zich
daarvoor openstelt. Ook aan de teksten, die worden uitgesproken, komt
slechts symbolische betekenis toe die een ieder naar eigen beleving kan
invullen. Doordat de vrijmetselarij zich niet door leerstellingen met
waarheidspretentie tot de mens richt maar slechts d.m.v. symbolen, wordt
bewerkstelligd dat de individuele vrijmetselaar niet in een keurslijf
van dogma’s wordt gedrongen en dat hij a fortiori niet wordt verleid tot
de gedachte ‘de’ waarheid in pacht te hebben; hij kent slechts ‘zijn’
eigen waarheid.
Er wordt wel eens gezegd dat het
lidmaatschap is voorbehouden aan intellectuelen en beter gesitueerden.
Is daar iets van waar?
Vrijmetselarij heeft niets te
maken met maatschappelijke status of met intellectueel niveau. Het
lidmaatschap van de Orde staat open voor elke vrije man van goede naam,
dat wil zeggen voor elke man die zich niet gebonden acht aan
oneigenlijke beperkingen van geestelijke en maatschappelijke aard en die
handelt vanuit oprechte intenties. Vrijmetselarij is niet voor geleerde
weters, maar voor oprechte zoekers, ongeacht de plaats die zij in dit
maatschappelijk bestel innemen. Een aardig voorbeeld hiervan is dat de
Amerikaanse president Roosenveld werd ingewijd in zijn vrijmetselaars
Loge door zijn tuinman, die op dat moment de voorzitter van de loge was.
Vrijmetselarij is een
mannenaangelegenheid, waarom geen vrouwen?
De zware arbeid in de kathedralenbouw is van
oorsprong typisch mannenwerk. Ook toen de vrijmetselarij haar
ambachtelijk karakter geleidelijk verwisselde voor de geestelijke
arbeid, bleef de loge een plaats waar uitsluitend mannen samenkwamen.
Vrijmetselaren zullen ten volle erkennen dat verenigingen, waarin mannen
en vrouwen samenkomen en samenwerken, heel zinvol zijn en uitstekend
kunnen functioneren. Ook wordt de vrouw bij de vrijmetselaars hoog
geacht en gewaardeerd. Dit komt onder meer tot uiting in het feit, dat
haar toestemming wordt gevraagd, wanneer haar man wil toetreden tot de
Orde. De eeuwenlange vrijmetselaars historie heeft bewezen dat een
mannengemeenschap in die vorm in een behoefte voorziet.
Volledigheidshalve moet gezegd worden dat er in de loop der tijden ook
vrijmetselaars organisaties zijn ontstaan, die uitsluitend voor vrouwen,
dan wel voor mannen en vrouwen toegankelijk zijn.
De Orde van Vrijmetselaren noemt
zich een inwijdingsgenootschap. Houdt dit een blijvende verbintenis in?
Het antwoord op deze vraag kan kort zijn. Wanneer
een vrijmetselaar meent om persoonlijke redenen het lidmaatschap van de
Orde te moeten beëindigen, dan heeft hij alle vrijheid om zijn
lidmaatschap te beëindigen. Hij wordt lid uit vrije wil en kan ook uit
vrije wil zijn lidmaatschap opzeggen. Elke vrijmetselaar is en blijft
autonoom. De vrije wil, de persoonlijke keuze en de eigen
verantwoordelijkheid nemen een belangrijke plaats in en wordt altijd
gerespecteerd.
Hoe is de vrijmetselarij
georganiseerd? Is het een vereniging?
Elke loge in Nederland ressorteert onder de Orde
van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden te Den Haag.
Maar een loge is een normale vereniging en ingeschreven in de KvK en
koninklijk goedgekeurd. De vereniging functioneert bestuurlijk als een
zelfstandige eenheid met statuten en een huishoudelijk reglement. Hierin
is de wijze van bestuur, het wisselen van bestuursfuncties, de
verplichtingen t.a.v. het huishoudelijk reglement en huishoudelijke
vergaderingen, financiële zaken, aanneming van leden etc. geregeld. Elk
land is met een eigen organisatie structuur, een eigen hoofdbestuur en
handelt dan ook autonoom.
Schept het lidmaatschap zware
verplichtingen, bijv. ook financieel?
Het lidmaatschap van de Orde legt geen
verplichtingen op, waaraan niet of bezwaarlijk kan worden voldaan. De
contributie is vergelijkbaar met die van andere verenigingen die
evenredige financiële verplichtingen dienen na te komen. In beginsel
staat het lidmaatschap open voor iedere man, ongeacht zijn godsdienstige
of politieke overtuiging of zijn maatschappelijke status.
Wat moet ik doen om nader geïnformeerd te worden en om eventueel het lidmaatschap aan te vragen?Tussen Uw aanvrage en het feitelijke lidmaatschap ligt meestal een periode van enkele maanden, waarin U de gelegenheid krijgt om meer kennis op te doen over de vrijmetselarij, dit om de kans op eventuele latere teleurstellingen tot een minimum te beperken. U kunt ook via ons mail adres contact opnemen met onze secretaris en deze zal al uw vragen, indien mogelijk, voor U beantwoorden. Indien U wenst kan er ook een afspraak gemaakt worden met een van onze leden, zodat U mondeling alles kan vragen wat U wilt weten van onze Loge. Op deze site staat bij contact hoe u ons kunt bereiken.